Ik kom oorspronkelijk uit Den Haag maar woon al geruime tijd in Friesland en heb me toen ik hier kwam wonen het Fries al redelijk snel eigen gemaakt. Het lezen van wat Friestalige boeken en schoonfamilie die het Fries aanmerkelijk beter beheerste hebben daarbij flink geholpen. Ik kan het tegenwoordig prima verstaa, redelijk (hoewel met een stevig accent) spreken en zelfs in enige mate schrijven (waarbij ik ondanks die boeken nog tamelijk vaak meer op mijn gehoor dan op mijn kennis van geschreven Fries af moet gaan).
Het valt mij daarbij geregeld op dat het Fries veel uitspraken kent die veel meer zeggen dan de Nederlandse vertaling. Misschien omdat ik er als buitenstaander tegenaan kijk: als ik dat tegen een Fries zeg kijkt die meestal wat verbaasd en is de nuchtere reactie vaak "daar sta je toch niet bij stil, dat is gewoon hoe je dat zegt". Misschien zitten er in het Nederlands dus ook wel van die uitdrukkingen met een veel diepere betekenis maar ontgaan die dan om dezelfde reden mij weer.
Neem nu de Friese uitdrukking voor "voor niets", "gratis": "Om 'e nocht". Letterlijk vertaald betekend die niet, zoals nogal wat Nederlands sprekende kennissen van mij denken, "Om niet". Nee, als je het letterlijk vertaalt staat er "om het genoegen". Daar zit toch veel meer in dan in "voor niets"?
Het geeft aan dat je het weggeeft om het genoegen dat geven biedt. Je neemt genoegen met het plezier dat de ander er van heeft. Het zien van het genoegen dat de ander er aan beleeft is voor jou voldoende beloning. Dat wetende is het antwoord "Foar dy? Om 'e nocht" op de vraag wat iets moet kosten toch van veel meer diepgang dan het Nederlandse "'t is gratis"?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten